Kombucha (gefermenteerde thee)

zelf kombucha thee maken

Toen één van mijn vriendinnen voor het eerst vroeg of ik een glaasje Kombucha wilde, wist ik niet wat ze bedoelde. Kom-wat? Super zonde, want het drankje is in vele landen razend populair en is super gezond.

In dit artikel leg ik je uit wat Kombucha is en wat de voordelen van dit drankje zijn.

In dit artikel:

  1. Wat is Kombucha?
  2. De voordelen van Kombucha
  3. Recept: Zelf Kombucha maken
  4. Kombucha FAQ
    – Hoe kom ik aan een zwam?
    – Is Kombucha gezond?
    – Is Kombucha veilig?
    – Waarom een zwam toevoegen?
    – Mijn zwam wordt heel dik
    – Mag je Kombucha drinken als je zwanger bent?
    – Zit er alcohol in Kombucha?
    – Zit er cafeïne in Kombucha?

Tip: Via Bol.com koop je deze Kombucha starterspakket.

Wat is Kombucha?

Het drankje wordt al duizenden jaren gedronken. Het is onbekend of het ontstaan is in China (Kombu-cha) of in Rusland.  

Kort gezegd is Kombucha gefermenteerde thee. Je kunt het drankje thuis maken, maar er zijn tegenwoordig ook meerdere commerciële merken die dit drankje hebben opgepikt en produceren.

Het wordt gemaakt van groene of zwarte thee met suiker, een starter-thee of scheut Kombucha en een Kombucha zwam. Daarnaast eventueel wat gesneden fruit om het geheel op smaak te brengen. Na een tijdje begint het geheel te gisten en vormt zich een dikke laag bovenop de thee. Deze laag lijkt een beetje op een zwam, daarom wordt Kombucha ook wel zwammen thee of paddenstoel thee genoemd.

Persoonlijk vond ik Kombucha een beetje naar appelazijn smaken, maar dan wel een stuk smakelijker. De Kombucha die ik dronk was op smaak gebracht met blauwe bessen, maar je kunt fruit kiezen naar je eigen smaak.

De voordelen van Kombucha

Deze gefermenteerde thee heeft niet alleen de voordelen van een gewone thee, maar het is ook rijk aan antioxidanten en nuttige probiotica.

De (mogelijke) voordelen van Kombucha zijn:

  1. Doodt bacteriën
  2. Bevat veel antioxidanten
  3. Verlaagd mogelijk risico op hartziekten
  4. Verbetert mogelijk de spijsvertering

Wij raden Kaptain Kombucha aan, een biologische drank die verkrijgbaar is in meerdere smaken.

Kombucha doodt bacteriën

Tijdens het fermenteren van de thee ontstaat azijnzuur. Azijnzuur is in staat potentieel schadelijke bacteriën te doden. (bron)

Kombucha wordt daarnaast gemaakt van zwarte of groene thee, die sterke antibacteriële eigenschappen bevatten.

Het drankje doodt dus potentieel schadelijke bacteriën, maar niet de goede en nuttige bacteriën.

Bevat veel antioxidanten

Kombucha is rijk in antioxidanten, vooral wanneer het gemaakt is van groene thee. Antioxidanten zijn stoffen die vrije radicalen bestrijden.

Ons lichaam maakt onder normale omstandigheden een bepaalde hoeveelheid vrije radicalen aan, deze binden zich aan ziekteverwekkers, waardoor die ons lichaam verlaten.

Maar door invloeden van buitenaf, zoals roken, zonlicht, verkeerde voeding en stress, worden meer vrije radicalen aangemaakt dan ons lichaam nodig heeft. Deze vrije radicalen binden zich aan gezonde cellen, die hierdoor beschadigd raken. Dit heeft negatieve gevolgen voor onze gezondheid: tal van ziektebeelden (reuma, staar, pigmentvlekken en zelfs kanker) worden toegeschreven aan schade door vrije radicalen. (bron)

Voldoende voeding innemen die antioxidanten bevatten is dus van belang voor een gezonde huid en gezond lichaam.

Verlaagd mogelijk risico op hartziekten

Uit een onderzoek met ratten is gebleken dat Kombucha een positief effect heeft op het uitbalanceren van “goede” en “slechte” cholesterol. (bron) Welke weer de oorzaak zijn van hartziekten. Dit effect is echter niet getest op mensen.

Daarnaast is van groene thee drinkers bekend dat ze 31% minder risico hebben op het ontwikkelen van een hartziekte. Dit is mogelijk ook het geval bij Kombucha. (bron)

Verbetert mogelijk de spijsvertering

Tijdens het fermenteren van de Kombucha komen er gisten vrij en groeien er bacteriën. Door het drinken van Kombucha worden je darmen voorzien van gezonde bacteriën die de spijsvertering kunnen verbeteren.

De meningen hierover zijn echter verdeeld. Sommige experts zeggen dat het effect niet zo groot is als gedacht en dat een bakje yoghurt effectiever is.

Recept: Zelf Kombucha maken

Zelf Kombucha maken lijkt heel moeilijk en eng, maar als je het eenmaal een keer gedaan hebt valt het allemaal nog wel mee.

Ingrediënten:

  • 1,5 liter thee (water en groene- of zwarte thee)
  • 100 gram rietsuiker
  • 50 ml Kombucha (of appelazijn)
  • 1 Kombucha zwam (SCOBY)

Benodigdheden:

  • Grote, glazen pot (meer dan 2 liter, zodat je wat extra ruimte hebt)
  • Kaasdoek
  • Trechter
  • Zeef
  • Glazen fles (of PET fles)

Instructies:

Stap 1 – Voeg de thee, suiker en Kombucha toe aan een glazen pot.

Stap 2 – Roer het geheel goed door elkaar, totdat de suiker helemaal is opgelost.

Stap 3 – Leg de zwam op de thee. Het is niet erg als hij zinkt, vaak drijft ‘ie weer omhoog.

Stap 4 – Leg de kaasdoek over de pot en sluit hem af met het elastiek. Draai de deksel er NIET op.

Stap 5 – Zet de pot een week weg, op kamertemperatuur.

Stap 6 – Giet ¾ van de drank door een zeef over in een andere pot of kom. ¼ laat je, samen met de zwam, in de kom zitten.

Stap 7 – Zet een trechter op de glazen fles en schenk de drank die je net gezeefd hebt over in de fles.

Stap 8 – Je kunt eventueel wat smaak toevoegen aan de fles, door er bijvoorbeeld een scheut pure, biologische appelsap, bessensap of vers gesneden fruit aan toe te voegen.

Stap 9 –  Sluit de fles af en laat deze, op kamertemperatuur, nog zo’n 2 dagen gisten. Als je de dop opent en je hoort ‘m sissen, dan is het klaar.

Stap 10 – Zet de fles koud, zodat het drankje stopt met fermenteren. Doe je dit niet, dan loopt de glazen fles het risico te ontploffen door de prik.

Stap 11 – De starterpot met de zwam kun je nu opnieuw vullen met thee en suiker, of zelfs met fruitsap. Zo kun je een oneindige hoeveelheid Kombucha maken.

Heb je de instructies nog niet helemaal begrepen? Of werk je beter met een filmpje? Check het filmpje hieronder. Hierin laat Christian van Verrot Spannend stap voor stap zien hoe je dit drankje maakt.  

Kombucha FAQ

Hoe kom ik aan een Kombucha zwam?

Om Kombucha te maken heb je een Kombucha zwam nodig, ook wel moeder, schatje of SCOBY genoemd. SCOBY staat voor Symbiotic Culture of Bacteria and Yeast. Hierin wonen dus gist en bacteriën die samenwerken om de thee te fermenteren.

Een Kombucha zwam kun je kopen of krijgen. Vraag eens rond in je omgeving of iemand een zwam voor je heeft.

Er zijn verschillende webshops die producten aanbieden om te fermenteren. Daarnaast kun je ook eens op Marktplaats kijken. Ja, Marktplaats, daar worden vaak Kombucha zwammen aangeboden voor een klein bedrag.

Tip: Via Bol.com koop je deze Kombucha starterspakket. Hier zit het volgende in: Glazen pot, thermometerstrip, biologische komboecha-zwam (scoby), neteldoek en instructies.

Is Kombucha gezond?

Ja, Kombucha is gezond MITS deze op de juiste manier gemaakt wordt en in normale hoeveelheden gedronken wordt. Kombucha heeft een aantal (mogelijke) voordelen voor de gezondheid: Het doodt potentieel slechte bacteriën, zit bomvol antioxidanten, het verbetert de spijsvertering en brengt “goed” en “slecht” cholesterol in balans, waardoor je mogelijk minder risico loopt op hartziekten.

Maar, doordat de vraag naar Kombucha de laatste jaren ontzettend is toegenomen, is het aanbod ook toegenomen. Niet elk merk is zo goed en gezond als ze beweren. Wees dus kritisch bij het aanschaffen van een fles en check eerst de verpakking en het merk. Wij raden Kaptain Kombucha aan, een biologische drank die verkrijgbaar is in meerdere smaken.

Wees niet bang voor het vele suiker dat in het drankje gaat. Deze wordt omgezet in allemaal goede stofjes.

Is Kombucha veilig?

Kombucha is veilig, mits het op de juiste manier gemaakt en gebruikt wordt.

Tijdens het maken van Kombucha is het belangrijk dat er een SCOBY gebruikt wordt en dat er een flinke scheut Kombucha of appelazijn toegevoegd wordt. Dit zorgt ervoor dat de start veiliger verloopt. Doe je dit niet, dan heb je kans dat het drankje besmet wordt met verkeerde bacteriën. Huisgemaakte Kombuchah wordt daarom over het algemeen afgeraden voor mensen met een laag immuunsysteem.

Bij commerciële Kombucha mag je er vanuit gaan dat de drank op een veilige manier is gemaakt.

Daarnaast is het belangrijk dat je niet teveel Kombucha drinkt, vooral wanneer je gezondheidsproblemen hebt. De drank bevat namelijk bacteriën die in kleine hoeveelheden gezond zijn, maar waarvan we het effect in grote hoeveelheden niet kennen.  

Waarom moet je een zwam toevoegen?

De zwam of SCOBY bevat een combinatie van bacteriën en gist en zorgt ervoor dat de thee zich op de juiste manier fermenteert. Het is belangrijk dat de thee zich op een goede, veilige manier fermenteert.

Mijn zwam wordt heel dik, wat nu?

Het is normaal dat je zwam dik wordt naarmate die vaker en langer gebruikt wordt. De zwam bestaat uit laagjes, die je kunt pellen. Zo kun je de zwam dus dunner maken. De andere laagjes kun je weggeven aan vrienden of kennissen, die kunnen vervolgens hiermee ook starten met het maken van Kombucha.

Mag je Kombucha drinken als je zwanger bent?

Hierover is niet veel bekend, maar waarschijnlijk zullen veel experts het afraden. Ten eerste is is huisgemaakte Kombucha niet altijd op de juiste manier gemaakt (lees hierboven) waardoor het drankje besmet kan zijn met verkeerde bacteriën.

Daarnaast bevat het drankje grote hoeveelheid probiotica, maar ook een percentage alcohol en cafeïne. Bij commerciële merken is dit percentage bewust laag, maar bij huisgemaakte Kombucha is dit niet bekend en verschilt het ook per fles. Hierover lees je hieronder meer.

Zit er alcohol in Kombucha?

Ja, Kombucha bevat alcohol. Hoe hoog dit percentage is, verschilt per fles. Commerciële Kombucha die je aanschaft in de winkel bevat slechts een heel klein percentage alcohol, maximaal 0,5%. Dit zodat de drankjes niet wettelijk onder alcoholische dranken vallen.

Bij huisgemaakte Kombucha is dit natuurlijk een ander verhaal. Hierbij kan de hoeveelheid alcohol niet gecontroleerd worden. Het alcohol percentage verschilt zelfs per fles en kan zomaar uitvallen tot 3% en hoger.

Zit er cafeïne in Kombucha?

Ja, Kombucha wordt gemaakt van zwarte of groene thee, waar van nature cafeïne in zit. Drink je geen cafeïne, dan kun je beter geen Kombucha nemen.

Nawoord

Nu weet je als het goed is alles wat je moet weten over dit bijzondere drankje. Het drankje heeft een aantal gezondheidsvoordelen, maar ook een paar risico’s waardoor het niet zo geschikt lijkt voor mensen met een lage weerstand en immuunsysteem. Succes met het aanschaffen of zelf maken van Kombucha!